«Ο γυρισμός»- Bernhard Schlink

 

Η μεταπολεμική Γερμανία και η αναζήτηση ταυτότητας, μέσα από την αναζήτηση του πατέρα του από ένα παιδί που δεν τον γνώρισε ποτέ και θεωρούσε ότι πέθανε στον πόλεμο. Ο νεαρό δικηγόρος Πέτερ , έχει μεγαλώσει στην Ελβετία με τους γονείς του πατέρα του, όσο η μητέρα του προσπαθεί να βρει τη θέση της στην αναγεννημένη από τις στάχτες του ΒΠΠ, Γερμανία. Διαβάζει μυθιστορήματα που επιμελούνται οι παππούδες του, βιβλία και αγαπά την Ελβετική φύση. Η συγκατοίκηση με την μητέρα του, τον οδηγεί στη Νομική, και σε μια Οδύσσεια, που θα ορίσουν η απώλεια της πατρικής φιγούρας από τη ζωή του και ένα  υπόλειμμα μυθιστορήματος για έναν Γερμανό στρατιώτη που γυρνά από τη αιχμαλωσία για να βρει την γυναίκα του και την οικογένεια του, με έναν άλλο άντρα στη θέση του.

 

Το ανικανοποίητο γιατί κανείς δεν μπορεί να του δώσει εξηγήσεις για τον πατέρα του, και την τύχη του θα τον οδηγήσει σε μια ταύτιση με την μισοτελειωμένη ιστορία που έχουν επιμεληθεί οι παππούδες του. Θα αρχίσει να ψάχνει τις ρίζες του, παράλληλα με τον συγγραφέα του βιβλίου. Μια εμμονική αναζήτηση, βασισμένη στο ένστικτο και την ανάγκη για προσωπικές απαντήσεις. Όσο προχωρά, θα κάνει ο ίδιος έναν απολογισμό των θέλω του, της μοναξιάς του, της πραγματικής αδυναμίας του, να συνδεθεί και του τί είναι σημαντικό για αυτόν.

Η γνωριμία του με την Μπάρμπαρα, μια γυναίκα, με ιδιαίτερο χαρακτήρα, πάλι μέσω του βιβλίου, θα τον φέρει στην πρώτη πραγματική συγκατοίκηση που θα τον αναγκάσει να αναμετρηθεί με τα προσωπικά του φαντάσματα, του παρόντος και του παρελθόντος.

 

Η έρευνα του θα τον οδηγήσει στον Ντε Μπάουρ, ένα Αμερικανό ιστορικό, φιλόσοφο, ακραίων απόψεων, Νιτσεϊκής προέλευσης, ό οποίος θα αποδειχθεί ότι είναι ο πραγματικός βιολογικός πατέρας του, για τον οποίο η μητέρα του έχει αποσιωπήσει, εν γνώσει της τα πάντα. Θα επιχειρήσει, να τον προσεγγίσει για να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα του, έχοντας σχεδόν αποκοπεί από την πραγματική ζωή του, την Μπάρμπαρα, την μητέρα του, τους πάντες. Η εμμονή του για γνώσει και αντιπαράθεση ,θα τον εκθέσει σε ένα παράξενο, πείραμα επιβίωσης, κοινωνιολογικής παρατήρησης, με εμπνευστή και παρατηρητή  τον Ντε Μπάουρ. Ο Πέτερ, θα αντιμετωπίσει τη δοκιμασία και θα καταλήξει στα προσωπικά συμπεράσματα για αυτή την Οδύσσεια αναζήτησης, ενός προσώπου που όπως το έχει φανταστεί υπάρχει μόνο στη καρδιά του.

 

Η επιστροφή στην Γερμανία, θα γίνει πλέον με άλλους όρους, ιχνηλατώντας και αξιολογώντας ανθρώπους και σχέσεις, δίχως το φάντασμά του ανικανοποίητου και του μυθικού πατέρα να τον οδηγεί στην άρνηση της δέσμευσης, αλλά με την αποδοχή, ότι όσα δεν γνωρίσαμε είναι ζωντανά μέσα στην φαντασία μας και απέχουν παρασάγγας από την πραγματικότητα που δείχνει ότι οι άνθρωποι μεγαλώνουν, αλλάζουν και δεσμεύονται κατ επιλογή εκεί που θέλουν βάσει της προσωπικής αντίληψης και κοσμοθεωρίας.

Ένα ταξίδι αναζήτησης, που ενώνει την αναζήτηση της σύγχρονης Γερμανίας σε σχέση με το παρελθόν της με όσα ειπώθηκαν  και έγιναν πράξη στα χρόνια πριν και κατά τον ΒΠΠ. Πώς οι επιζώντες άλλαξαν, προσαρμοστήκαν και συνέχισαν , δίχως πολλές φορές να αλλάξουν μυαλά, αλλά αναζητώντας νέο εύφορο έδαφος για τις ιδέες τους. Όμως οι πατεράδες αυτής γενιάς του πολέμου με την παρουσία ή περισσότερο την απουσία τους, δέσμευσαν την επομένη γενιά σε έναν αγώνα αυτοπροσδιορισμού με χαλασμένη πυξίδα. Στην περίπτωση του Πέτερ, η αποκάλυψη του πατέρα του σαν ζωντανού και με νέα οικογένεια, δίνει την τελική ,χαριστική βολή στην δική του αναζήτηση και τον υποχρεώνει, να φύγει από την ουτοπία και να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα,. Να δώσει βαρύτητα στους ανθρώπους δίπλα του και όχι στα φαντάσματα του παρελθόντος.

 

Ένα βιβλίο αφιερωμένο στον αγών της συνειδητοποίησής, του αυτοπροσδιορισμού, μέσα από τους άλλους, αλλά περισσότερο μέσα από τα θέλω μας, καθώς αυτά συρρικνώνονται μπροστά στην αμείλικτη πραγματικότητα. Δυνατό, σκληρό, απαισιόδοξο, με την ελπίδα να αχνοφαίνεται καθώς ο Πέτερ αντιλαμβάνεται, ότι η οικογένεια και οι σχέσεις δεν είναι πάντα αυτά που ορίζει το αίμα, αλλά η συντροφικότητά και η αγάπη, όταν υπερκέρασης το φόβο της δέσμευσης.